1. Khái niệm phản ứng oxi hóa khử

Phản ứng oxi hóa khử là những phản ứng hóa học mà trong phản ứng có sự chuyển đổi các electron giữa các chất tham gia vào phản ứng hóa học. Đơn giản hơn thì đây là loại phản ứng hóa học khiến cho một số nguyên tố sẽ thay đổi số oxi hóa so với ban đầu của chúng.

2. Dấu hiệu nhận biết phản ứng oxi hóa khử

Các phản ứng oxi hóa khử ở ngoài đời sống được thể hiện qua quá trình hô hấp tế bào của thực vật. Chúng hấp thụ khí CO2 (cacbonic), giải phóng khí oxi và hàng loạt các quá trình trao đổi khác nhau trong hô hấp.Sự đốt cháy nhiên liệu ở trong các động cơ máy, các giai đoạn của quá trình điện phân, loại các phản ứng xảy ra ở pin đều là phản ứng oxi hóa khửBên cạnh đó, hàng loạt các quá trình sản xuất cơ khí, luyện kim, làm chất dẻo, dược phẩm, phân bón hóa học,.. đều là thành quả của sự oxi hóa - khử.

3. Các bước lập phương trình phản ứng oxi hóa khử

Bước 1: Đầu tiên, chúng ta cần phải xác định được số oxi hóa của các nguyên tố tham gia để xác định chất nào là oxi hóa, chất nào là khử.Bước 2: Thực hiện viết hết nhưng phương trình oxi hóa và quá trình khử, và cân bằng phương trình phản ứng bằng các phương pháp.Bước 3: Ghi lại hệ số của các chất oxi hóa và chất khử vào sơ đồ phản ứng và cân bằng phương trình. Đăng ký ngay để được các thầy cô ôn tập và xây dựng lộ trình học tập THPT vững vàng

4. Các loại phản ứng oxi hóa khử

4.1. Phản ứng oxi hóa - khử thông thườngPhản ứng oxi hóa - khử thông thường sẽ tồn tại ở hai phân tử chứa các chất khác nhauC + 4HNO3 đặc → CO2 + 4NO2 + 2H2OCu + 2H2SO4 đặc → CuSO4 + SO2 + 2H2O

4.2. Phản ứng oxi hóa - khử nội phân

Phản ứng mà các chất khử và chất oxi hóa khử thuộc cùng 1 phân tử nhưng ở 2 nguyên tử khác nhauAgNO3 → Ag + NO2 + O2Cu(NO3)2 → CuO + NO2 + O2

4.3. Phản ứng oxi hóa - khử tự nhiên Phản ứng này chất khử cũng đồng thời là chất oxi hóa

Cl2 + 2KOH → KCl + KClO + H2O4KClO3 → 3KClO4 + KCl

5. Ví dụ về phản ứng oxi hóa khử lớp 10

5.1. Ví dụ trong phản ứng oxi hóa khử Al + HNO3

Trong phương trình phản ứng oxi hóa - khử Al + HNO3 hãy xác định số oxi hóa của các nguyên tử thay đổi

5.2. Ví dụ trong phản ứng oxi hóa khử KMnO4

Trong phương trình phản ứng oxi hóa - khử KMnO4 + HCl, hãy xác định số oxi hóa của các nguyên tử thay đổi.

5.3. Ví dụ trong phản ứng oxi hóa khử Cu + H2SO4

Trong phương trình phản ứng oxi hóa - khử Cu + H2SO4, hãy xác định số oxi hóa của các nguyên tử thay đổi.

6. Ý nghĩa của phản ứng oxi hóa khử lớp 10

Phản ứng oxi hóa khử là loại phản ứng cơ sở rất quan trọng của thiên nhiên. Chúng tồn tại ở nhiều các dạng như: quá trình trao đổi chất trong cơ thể, sự hô hấp của con người trong tế bào và cơ thể, quá trình thực vật hấp thụ chất khí cacbonic và giải phóng ra oxi.Ngoài ra, phản ứng này cũng xảy ra ở sự đốt cháy nhiên liệu trong các động cơ, quá trình điện phân, phản ứng trong pin và trong acquy…Quá trình sản xuất ví dụ như luyện kim, chế tạo hóa chất, chất dẻo, dược phẩm, phân bón hóa học… cũng đều có sự xuất hiện của phản ứng oxi hóa khử.

7. Bài tập luyện tập về phản ứng oxi hóa khử

7.1. Bài tập SGK cơ bản và nâng cao

Ví dụ 1: Phải cần bao nhiêu gam đồng để khử hoàn toàn lượng ion bạc có trong 85ml dung dịch AgNO3 0,15M.Hướng dẫn giải:$V_{AgNO3}$ = 85 ml = $frac{85}{100}$ lít$Rightarrow C_m=frac{n}{V} Rightarrow n=frac{0,15.85}{1000}=0,01275$ molPhương trình phản ứng:C...

7.2. Bài tập trắc nghiệm về phản ứng oxi hóa khử

Bài 1: Chất khử là chất:A. Cho được điện tích (electron), chứa các nguyên tố có số oxi hóa tăng lên sau phản ứng.B. Cho được điện tích, chứa các nguyên tố có số oxi hóa giảm xuống sau phản ứng.C. Nhận được điện tích, chứa các nguyên tố có số oxi hóa t...