Sâm dây Ngọc Linh Kon Tum (đẳng sâm Kon Tum) đã từ lâu được đồng bào sống quanh chân núi Ngọc Linh sử dụng như một phương thức tăng cường sinh lực, bồi bổ khi lao động hằng ngày, lội rừng băn suối hay dùng như thực phẩm bồi bổ hằng ngày.
Sâm dây Ngọc Linh Kon Tum (đẳng sâm Kon Tum) đặc sản quý nhiều công dụng:
Không được nổi tiếng đến tầm quốc bảo như sâm Ngọc Linh nhưng sâm dây Ngọc Linh Kon Tum hay còn gọi là Đẳng Sâm Kon Tum vẫn được nhiều người biết đến và tìm mua. Nhờ khí hậu tuyệt vời của núi Ngọc Linh mà sâm dây Ngọc Linh rất thơm và vị ngọt hơn nhiều đẳng sâm ở các vùng. Chính vì lý do đó, Sâm dây Ngọc Linh được đánh giá cao và luôn hiếm hàng.
Sâm dây Ngọc Linh có nhiều công dụng nhưng tuyệt vời nhất vẫn là khả năng cường sinh lực tức thời. Đó là lý do mà đồng bào sống quanh chân núi Ngọc Linh thường xuyên sử dụng sâm dây trong lao động như một cách giải nhiệt và tăng cường sức lực.
Các hoạt chất của đảng sâm đều tập trung ở rễ. Trong y học cổ truyền, rễ sâm dây Ngọc Linh có tác dụng tăng cường sức khỏe, kích thích miễn dịch, được sử dụng để chữa tỳ vị suy kém, phế khí hư nhược, ốm lâu cơ thể suy nhược, mệt mỏi, biếng ăn, thiếu máu, vàng da, sa tử cung, băng huyết, nước tiểu có albumin, dùng làm thuốc bổ dạ dày, lợi tiểu, chữa ho, tiêu đờm (Đỗ Huy Bích, 2003), viêm thượng thận (Trương Thị Đẹp, 2007), tiêu chảy, trĩ, phù nề và các bệnh của hệ bạch huyết (Dan và Nhut, 1990), điều trị rối loạn tiêu hóa, hô hấp, thiếu nước (Truyen và Chan, 1999), viêm nhiễm, viêm da. Ngoài ra, sâm dây Ngọc Linh có thể kết hợp với các loại thảo mộc khác để chữa ho, đau lưng, đau khớp và được xem như một loại thuốc bổ tổng hợp (Ueda và cộng sự, 2002).
Với những công dụng kể trên nên sâm dây Ngọc Linh (đẳng sâm) luôn được du khách tìm để thưởng thức hoặc mua về làm quà.
Sâm dây Ngọc Linh sử dụng làm gì tốt?
1.Ngâm rượu:
Rượu sâm dây Ngọc Linh Kon Tum được người dân vùng Ngọc Linh thường xuyên sử dụng bởi hương vị thơm ngon ngon của nó. Sự kết hợp giữa rượu và sâm dây Ngọc Linh tạo nên hương vị mà bất cứ ai một lần thử đều khó để quên. Càng tuyệt vời hơn nếu thưởng thức rượu sâm dây kèm thịt nướng trong không khí lạnh vùng Măng Đen hoặc trong mùa thu, đông.
2. Sử dụng làm thực phẩm:
Sâm dây Ngọc Linh Kon Tum ngày nay được sử dụng phổ biến trong các bữa ăn hoặc các cuộc liên hoang, đám tiệc. Nếu phải kể tên món ăn nổi tiếng nhất từ sâm dây thì không thể không nhắc đến lẫu gà lá sâm dây - món ăn đặc sản vùng Kon Tum. Ngoài ra, củ sâm dây Ngọc Linh có thể sử dụng để hầm gà, nấu canh, nấu súp, chưng yến… như một thực phẩm dùng để bồi bổ trong bữa cơm hằng ngày. Lá sâm dây Ngọc Linh ngoài việc thường xuyên sử dụng nhúng lẫu thì cũng được dùng làm rau sống ăn hằng ngày.
3. Làm trà, thức uống:
Củ sâm dây Ngọc Linh tươi hoặc khô thường được người dân vùng Ngọc dùng nấu nước dùng hằng ngày như một thức uống thanh nhiệt và bồi bổ. Đặc biệt sử dụng trong quá trình lao động giúp bà con giảm mệt mỏi, tăng cường sức khỏe. Lá sâm dây Ngọc Linh phơi khô cũng được sử dụng để hãm trà với hương vị thơm ngon và tác dụng thanh nhiệt, cải thiện sức khỏe.
Trồng sâm dây Ngọc Linh Kon Tum - Mô hình phát triển sinh kế bền vững cho đồng bào vùng Ngọc Linh
Sâm dây Ngọc Linh Kon Tum thường sống ở độ cao từ 1.000-1.600m so với mục nước biển vùng Ngọc Linh. Nơi đây chủ yếu là đồng bào các dân tộc thiểu số như Xê Đăng, Giẻ Triêng, Gia Rai…. Đời sống bà con còn nhiều khó khăn chủ yếu là phát nương làm rẫy, trồng mỳ và các cây trồng ngắn ngày hiệu quả kinh tế thấp. Tuy nhiên, vài năm trở lại đây sâm dây Ngọc Linh được bà con trồng rộng rãi mang lại thu nhập cao và được xem là mô hình phát triển kinh tế phù hợp với nơi đây.
Công Ty TNHH Thảo Dược Tây Nguyên liên kết với bà con vùng Ngọc Linh, giúp đồng bào giống, phân bón. Chúng tôi bao tiêu toàn bộ sản phẩm bà con làm ra gồm củ và lá sâm với giá ổn định. Thông qua hoạt động của mình, chúng tôi góp phần giúp bà con có sinh kế ổn định, giảm tình trạng phá rừng làm rẫy, giảm phụ thuộc vào rừng.
