Bệnh viêm xoang (Viêm mũi xoang) xuất hiện với các triệu chứng như nghẹt mũi, chảy dịch mủ gây đau nhức vùng mặt, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Ngoài dùng thuốc, bạn có thể tìm hiểu ngay các cách trị viêm xoang tại nhà nhé!
1Viêm xoang là gì?
Xoang là những hóc xương rỗng chứa đầy không khí, nằm phía sau trán, mũi, gò má và ở giữa hai mắt. Các xoang tạo ra chất nhầy để bảo vệ đường hô hấp qua mũi bằng cách bẫy và mang đi các bụi bẩn và các chất gây dị ứng.
Viêm xoang (viêm mũi xoang) là tình trạng viêm niêm mạc các xoang mũi do sự xâm nhập của vi khuẩn, virus hoặc nấm vào đường hô hấp trên hoặc do phản ứng dị ứng. [1]
Các triệu chứng bao gồm nghẹt mũi, sổ mũi, đau nhức đầu vùng trán, thái dương hoặc gò má và các triệu chứng khác; đôi khi có thể gây sốt. Viêm xoang thường được chia thành 2 loại chính:
- Viêm xoang cấp tính: là tình trạng khởi phát đột ngột và kéo dài 1 - 2 tuần sau khi nhiễm virus gây cảm lạnh thông thường hoặc có thể kéo dài 2 - 4 tuần trong trường hợp nhiễm vi khuẩn.
- Viêm xoang mạn tính: có thể do nhiễm trùng, dị ứng kéo dài hoặc do các vấn đề về cấu trúc mũi (ví dụ: polyp mũi, lệch vách ngăn mũi) khiến bệnh tái phát và kéo dài dai dẳng trên 3 tháng.
Xoang là những hóc xương rỗng tạo ra chất nhầy để bảo vệ cơ thể
2Cách chữa viêm xoang tại nhà an toàn, hiệu quả
Giữ ẩm cho các xoang
Làm việc hoặc ngủ trong phòng có điều hòa lâu khiến cho người bệnh dễ bị nghẹt mũi do không khí khô và lạnh. Vì vậy, cần phải có sự kết hợp giữa điều hòa và máy tạo độ ẩm hoặc quạt phun sương để giảm nguy cơ khô mũi, nghẹt mũi ở người viêm xoang vào buổi sáng.
Ngoài ra bạn cũng có thể xông với tinh dầu hoặc tắm nước ấm để giảm đau và giúp dịch nhầy dễ dàng thoát ra ngoài. Lưu ý nhớ lau cơ thể đặc biệt vùng đầu, mặt, cổ thật khô và mặc quần áo và ngay nhé!
Bạn nên giữ ẩm để giúp cho các xoang không bị khô ở bệnh nhân viêm xoang
Xông tinh dầu
Theo một nghiên cứu in-vitro (thí nghiệm trong ống nghiệm) năm 2018, cho rằng 1,8 - cineole là thành phần chính trong dầu khuynh diệp có tác dụng chống viêm trên các mô của con người. Ngoài ra khuynh diệp còn có đặc tính khử trùng và long đờm giúp giảm nghẹt mũi nhanh chóng. [2]
Sử dụng tinh dầu khuynh diệp bằng cách bôi lên thái dương, ngực hoặc hít qua máy khuếch tán trong khi thêm tinh dầu vào nước sôi. Lưu ý rằng bạn chỉ nên sử dụng tinh dầu cấp thực phẩm.
Việc sử dụng các loại tinh dầu theo chỉ dẫn là điều quan trọng vì có một số người có thể nhạy cảm với tinh dầu khuynh diệp nên khi hít có thể gây kích ứng đường hô hấp và có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng.
Bạn chỉ nên sử dụng tinh dầu theo chỉ dẫn và tinh dầu cấp thực phẩm
Uống nhiều nước
Uống nước sẽ cho phép cơ thể chống lại nhiễm trùng đúng cách, hỗ trợ phục hồi, giúp duy trì sức khỏe của làn da và niêm mạc trong xoang, từ đó có thể giúp giảm kích ứng, làm loãng dịch trong mũi.
Nhờ đó mà việc tống các chất dịch nhầy ra ngoài dễ dàng hơn, giảm bớt cảm giác nghẹt mũi và ngăn ngừa nhiễm trùng thêm. Ngoài ra người bệnh cũng có thể bổ sung thêm các nước ép hoa quả, trà gừng,... cung cấp thêm các vitamin cần thiết hỗ trợ cơ thể hồi phục.
Uống nhiều nước sẽ làm loãng chất dịch trong mũi, giảm cảm giác nghẹt mũi
Sử dụng trà nghệ
Nghệ chứa nhiều chất curcumin có đặc tính chống viêm mạnh. Uống trà nghệ sẽ giúp giảm các triệu chứng viêm, giảm đau và áp lực ở mặt, cũng như sự khó chịu chung do nhiễm trùng xoang. Bạn chỉ cần pha bột nghệ với nước ấm, uống 2 - 3 lần/ngày hoặc bạn cũng có thể sử dụng bột nghệ ở dạng viên nang.
Lưu ý: Phụ nữ mang thai và bệnh nhân đang sử dụng thuốc chống đông máu không nên sử dụng nghệ/ curcumin vì nghệ có thể làm tăng nguy cơ chảy máu hoặc xuất huyết.
Trong nghệ có rất nhiều curcumin có đặc tính chống viêm
Sử dụng trà gừng tỏi
Tỏi chứa hoạt chất allicin, còn trong gừng chứa các hoạt chất phenolic, shogaol và zingerone. Những chất này đều có đặc tính chống oxy hóa, kháng khuẩn và chống viêm giúp điều trị các triệu chứng viêm xoang như nghẹt mũi, sổ mũi, đau họng.
Cách sử dụng trà gừng tỏi như sau:
- Bước 1: Bóc vỏ 3 tép tỏi, cắt làm đôi rồi đun sôi cùng với nước.
- Bước 2: Cho 1 - 2 lát gừng hoặc 1/2 muỗng bột gừng và thêm mật ong (tùy chọn) vào khuấy đều.
- Bước 3: Lọc lại nước và thưởng thức.
Lưu ý: Đối với bệnh nhân đang dùng thuốc chống đông máu thì không nên cho gừng vào trà. Đối với bà mẹ đang mang thai thì không nên dùng quá 1g gừng mỗi ngày để tránh gây co thắt tử cung dẫn đến sảy thai.
Tỏi và gừng có thể giúp cơ thể tiêu diệt các vi khuẩn có hại gây bệnh viêm xoang
Sử dụng nước ép bạc hà với cây tầm ma
Một trong những cách trị viêm xoang tại nhà là uống nước ép bạc hà và cây tầm ma. Thức uống này có đặc tính chống viêm, chống dị ứng và thông mũi giúp giảm kích ứng xoang và loại bỏ dịch tiết.
Cách làm: Nấu chín 5g lá tầm ma. Sau đó, cho lá vào xay cùng với 15g bạc hà, 1 cốc nước dừa và 1 muỗng canh mật ong cho đến khi được 1 hỗn hợp đồng nhất; uống 2 lần/ngày, giữa các bữa ăn.
Lưu ý: Bạn nên nấu chín lá tầm ma trước khi sử dụng để cây có thể loại bỏ các tác nhân gây dị ứng.
Nấu chín cây tầm ma trước khi sử dụng để hạn chế được các tác nhân gây dị ứng
Ăn nhiều trái cây và rau củ
Rau củ quả, trái cây là nhóm thực phẩm giúp tăng cường hệ miễn dịch do cung cấp nhiều vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa, đặc biệt là chất chống oxy hóa mạnh như quercetin.
Quercetin đã được chứng minh là giúp ổn định các tế bào của cơ thể giải phóng histamin, chất hóa học kích thích tiết chất nhầy trong xoang. Hợp chất này cũng đã được chứng minh là hữu ích cho bệnh viêm xoang, với liều uống thông thường là 400 - 500mg, uống ba lần một ngày. [3]
Rau củ quả là nhóm thực phẩm giúp tăng cường miễn dịch
Ăn dứa
Ăn dứa là một trong những cách để trị bệnh viêm xoang tại nhà. Trong dứa có chứa men bromelain giúp giảm chất nhầy ở mũi, giảm viêm niêm mạc mũi và các triệu chứng của bệnh. Bên cạnh đó, người bệnh cũng nên ăn nhiều loại quả giàu vitamin C như cam, quýt,... [4]
Bạn có thể sử dụng dứa dưới dạng trái cây hoặc uống dưới dạng nước ép trái cây
Thay đổi tư thế ngủ
Một giấc ngủ ngon sẽ giúp cơ thể bạn phục hồi và làm lành các tổn thương, vì trong khi ngủ cơ thể sẽ sản sinh ra nhiều tế bào bạch cầu có tác dụng chống lại các tác nhân xấu tấn công cơ thể, cụ thể là các vi khuẩn gây bệnh viêm xoang. [5]
Nếu bạn ngủ mà không gối đầu sẽ làm tăng dịch nhầy và làm gián đoạn giấc ngủ. Nằm trên gối khi ngủ giúp ngăn chặn sự tích tụ dịch nhầy và giúp bạn dễ thở hơn. Còn khi nằm nghiêng, có thể khiến 1 trong 2 bên mũi bị tắc gây khó thở.
Vì vậy, theo các chuyên gia việc nằm ngửa là tư thế tốt nhất vì điều này giúp chất nhầy chảy xuống cổ họng thay vì ứ lại trong xoang mũi.
Nằm ngửa là tư thế tốt nhất cho bệnh nhân viêm xoang
Xoa bóp, bấm huyệt
Liệu pháp xoa bóp, bấm huyệt rất hiệu quả đối với các loại viêm xoang không có biến chứng. Liệu pháp này liên quan đến việc tạo áp lực lên các điểm cụ thể trên cơ thể để giảm đau, cải thiện lưu thông máu và tống xuất chất nhầy ra khỏi xoang.
Các bước bấm huyệt để giảm đau xoang tại nhà:[6]
- Bước 1: Thực hiện trước gương để thấy những điểm trên khuôn mặt.
- Bước 2: Ấn mạnh nhưng nhẹ nhàng vào các huyệt nghinh hương, ấn đường, ty thông, hợp cốc khoảng 3 phút cho mỗi huyệt. Bạn có thể sử dụng ngón tay, ngón tay cái hoặc một vật mỏng, cùn, chẳng hạn như đầu tẩy của bút chì.
- Ngoài ra, bạn có thể xoa bóp nhẹ nhàng theo chuyển động tròn lên các vùng đau nhức cũng giúp cải thiện các triệu chứng của bệnh.
Xoa bóp, bấm huyệt là liệu pháp hiệu quả đối với các loại viêm xoang
Tập yoga
Yoga có thể giúp hoạt huyết, đánh tan dịch nhầy trong xoang và đẩy chúng ra ngoài, giúp cải thiện tình trạng nghẹt mũi. Tư thế yoga nâng cao đầu sẽ giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn mà không gây quá nhiều áp lực lên xoang.
- Bước 1: Đặt một cái đệm hoặc chăn cuộn lại dưới lưng và nằm trên giường hoặc sàn nhà.
- Bước 2: Cong đầu gối của bạn và đưa lòng bàn chân hướng vào nhau.
- Bước 3: Hai tay duỗi thẳng, thư giãn, dọc theo hông và giữ lại trong vài phút.
- Bước 4: Thoát khỏi tư thế bằng cách lăn khỏi tấm đệm hoặc chăn và nằm nghiêng, sau đó ấn hai tay xuống sàn để ngồi dậy. [3]
Tư thế yoga đơn giản mà hiệu quả để khắc phục viêm xoang
Nghỉ ngơi điều độ
Hầu hết các bệnh nhiễm trùng xoang cấp tính sẽ tự khỏi trong vòng 2 - 4 tuần. Trong thời gian này, điều quan trọng là cung cấp cho cơ thể nhiều cơ hội để chống lại nhiễm trùng. Tránh gắng sức và nghỉ ngơi nếu có thể có thể đẩy nhanh quá trình phục hồi.
Nghỉ ngơi đầy đủ cũng là một trong những cách chữa viêm xoang hiệu quả
Vệ sinh mũi thường xuyên
Vệ sinh mũi là một quá trình phổ biến được sử dụng để làm giảm các triệu chứng viêm xoang. Thuốc xịt mũi có thể giúp giảm sưng ở đường mũi và cho phép chất nhầy thoát ra khỏi xoang. Bạn có thể tự làm tại nhà hoặc mua các sản phẩm xịt rửa mũi.
- Bước 1: Đổ đầy lọ bằng dung dịch muối.
- Bước 2: Nghiêng đầu qua bồn rửa một góc 45 độ.
- Bước 3: Chèn vòi xịt vào lỗ mũi trên cùng của bạn, cẩn thận đổ dung dịch nước muối xuống lỗ mũi đó.
- Bước 4: Lặp lại với bên còn lại.
Tuy nhiên, bạn sẽ cần phải cẩn thận khi sử dụng thuốc xịt thông mũi vì khi lạm dụng thuốc xịt mũi có thể dẫn đến một tình trạng gọi là hiện tượng dội ngược, khiến đường mũi sưng lên và đóng lại. Vì vậy, bạn cần đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng để tránh bất kỳ tác dụng phụ nào.
3Những lưu ý khi điều trị viêm xoang tại nhà
Thay đổi thói quen sinh hoạt theo hướng lành mạnh
Cách chữa trị viêm xoang đơn giản nhất mà bạn có thể thực hiện ngay đó chính là thay đổi lối sống lành mạnh.
- Uống đủ nước và có chế độ nghỉ ngơi hợp lý sẽ giúp bạn chống lại các tác nhân gây viêm nhiễm, giúp cơ thể hồi phục nhanh chóng hơn.
- Thường xuyên vệ sinh mũi bằng nước muối sinh lý nhiều lần để làm giảm độ đặc của dịch mũi tạo điều kiện làm sạch các xoang bên trong.
- Ăn uống đầy đủ chất, bổ sung vitamin để giúp tăng sức đề kháng cho cơ thể.
- Nằm ngửa và kê cao gối khi ngủ giúp bạn dễ thở hơn, cũng như ngăn sự tích tụ chất nhầy ở khoang mũi.
- Tập thể dục thể thao hoặc thực hiện các bài yoga để thư giãn và giảm cảm giác đau.
- Thường xuyên dọn dẹp nhà cửa và nơi làm việc.
Thay đổi lối sống lành mạnh là cách đơn giản nhất để điều trị viêm xoang tại nhà
Giữ ấm đường hô hấp
Bạn nên chườm ấm cho các xoang 1 - 2/ngày để làm giảm áp lực lên các xoang, giảm tích tụ chất nhầy và giúp giảm đau, nghẹt mũi. Ngoài ra, bạn cũng nên giữ ẩm cho các xoang để giảm nguy cơ khô mũi, nghẹt mũi ở người bị viêm xoang vào buổi sáng.
Bạn có thể làm ấm và làm ẩm cho các xoang bằng cách xông với tinh dầu
Giữ tâm trạng thoải mái, hạn chế căng thẳng
Khi bạn căng thẳng quá mức, các chất oxy hóa sinh ra có thể khiến cho cơ thể bị suy giảm miễn dịch và rất dễ bị nhiễm trùng, góp phần làm tăng nguy cơ viêm xoang. Vì vậy, dành thời gian ngồi thiền, thực hiện các bài tập thở, yoga sẽ giúp giảm căng thẳng, hỗ trợ làm giảm các triệu chứng của bệnh tật.
Stress nhiều có thể làm cho cơ thể suy yếu và tăng nguy cơ nhiễm trùng
Hạn chế uống rượu bia
Bạn cần uống nước nhiều hơn thay vì là uống rượu bia. Rượu bia là chất gây kích ứng ở cổ họng, làm cơ thể bạn mất nước, khiến mũi và các hốc mũi của bạn sưng tấy lên, làm cho các triệu chứng của bệnh trở nên tồi tệ hơn.
Uống rượu bia có thể khiến tình trạng bệnh viêm xoang của bạn trở nên trầm trọng hơn
Hạn chế đi bơi
Clo trong bể bơi với một liều lượng cao có thể khiến cho mũi bạn bị kích ứng. Nếu bạn là người thường xuyên bơi lội, niêm mạc không có khoảng nghỉ dẫn đến phù nề không hồi phục và viêm mũi xoang lại tái phát.
Do đó, bạn cần có kế hoạch bơi khoảng 2 lần/tuần để niêm mạc mũi xoang có thời gian hồi phục, tránh hít phải nước của bể bơi vào mũi và sau khi bơi, tắm nước nóng và hít một số loại thuốc để loại bỏ các phân tử Clo đọng trên niêm mạc mũi xoang. Điều này sẽ làm giảm đáng kể hiện tượng viêm mũi xoang rất nhiều.
Bạn chỉ nên bơi khoảng 2 lần/tuần để tránh viêm xoang
Phòng ngừa các yếu tố nguy cơ
- Nếu hệ thống miễn dịch của bạn bị suy yếu, bạn nên hạn chế tiếp xúc quá lâu với người bệnh, ở gần với người bệnh.
- Rửa tay hàng ngày, đặt biệt là trước các bữa ăn.
- Luôn đeo khẩu trang khi ra ngoài hoặc trong môi trường nhiều khói bụi.
- Kiểm soát các tác nhân gây dị ứng như thuốc lá, hóa chất, phấn hoa,...
- Nhiều người cố gắng loại bỏ chất nhầy bằng cách xì mũi quá mạnh, tạo áp lực và gây đau đớn cho các xoang trong mũi.
- Hạn chế đi máy bay khi bị ốm, vì khi đó xoang của bạn rất dễ bị kích ứng, gây thêm áp lực, khiến cho tình trạng bệnh nặng hơn.
Phòng ngừa các yếu tố liên quan để giúp bạn có được một cơ thể khỏe mạnh
4Khi nào cần gặp bác sĩ?
Dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Bạn có thể tự điều trị viêm xoang tại nhà nhưng khi bệnh diễn ra hơn 3 lần/năm, các triệu chứng viêm xoang kéo dài hơn 10 ngày hoặc đã đi khám nhưng triệu chứng không thuyên giảm thì hãy đến ngay các cơ sở ý tế để gặp bác sĩ, tránh cho tình trạng bệnh càng thêm nghiêm trọng:
- Sốt cao từ 3 - 4 ngày.
- Nhìn đôi, thị lực thay đổi; đặc biệt là sưng hoặc đỏ quanh mắt của bạn.
- Nhức đầu dữ dội, xuất hiện các cơn đau bất thường ở tai, răng hoặc các vùng quanh mũi.
- Lú lẫn.
- Cổ cứng.
- Hơi thở có mùi hôi.
- Chất nhầy có màu xanh lục.
- Trẻ dưới 3 tháng tuổi, mắc bệnh nhiễm trùng xoang cần đi khám ngay, nếu bị sốt trên 38 độ.
Viêm mũi xoang có thể khiến bạn không ngửi được mùi
Một số bệnh viện uy tín
Bạn có thể tham khảo một số bệnh viện uy tín sau:
- Tại TP. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Tai Mũi Họng TP.HCM, bệnh viện Tai Mũi Họng Sài Gòn, bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM,...
- Tại Hà Nội: Bệnh viện Tai mũi họng Trung ương, bệnh viện Trung ương Quân đội 108, bệnh viện Bạch Mai,...
Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn về bệnh viêm xoang là gì và giúp bạn biết một số cách trị viêm xoang đơn giản để có thể áp dụng tại nhà. Hãy chia sẻ bài viết này nhiều hơn cho những người thân xung quanh của bạn cùng đọc nhé!
